д. Новая Мышь, ул. Барановичская, 2А

т. +375 (163) 64-25-65, +375 (163) 64-25-66

Директор: Лайша Татьяна Михайловна.

т. +375 (163) 46-19-41

Борьба с коррупцией

Беларусь помнит
Архив новостей

Клышка Анатоль Канстанцінавіч

16 красавіка 2015 г. – 80 гадоў з дня нараджэння (1935)
Анатоля Канстанцінавіча Клышкі, пісьменніка, крытыка, перакладчыка, педагога, заслужанага работніка культуры Беларусі

Клышка АнатольАнатоль Канстанцінавіч Клышка нарадзіўся 16 красавіка 1935 года ў вёсцы Данейкі (цяпер Баранавіцкага раёна Брэсцкай вобласці) у сялянскай сям’і. Ад маці, Алесі Сцяпанаўны, вядомай у наваколлі песенніцы, зроблены многія фальклорныя запісы.

Анатоль Клышка вучыўся ў Навагрудскім педагагічным вучылішчы (1949–1952). Працаваў карэктарам у навагрудскай гарадской газеце «Звязда», адказным сакратаром рэдакцыі газеты «Фізкультурнік Беларусі». У 1958 годзе Анатоль Клышка скончыў філалагічны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта.

Працаваў супрацоўнікам газеты «Літаратура і Мастацтва», у 1958 годзе – інструктарам па друку ЦК ЛКСМБ. Са снежня 1958 года вучыўся ў аспірантуры пры Інстытуце літаратуры імя Янкі Купалы АН БССР, з 1960 года – супрацоўнік рэдакцыі часопіса «Полымя». У 1961–1963 гадах – старшы рэдактар сцэнарнага аддзела кінастудыі «Беларусьфільм», пасля літработнік аддзела крытыкі ў часопісе «Полымя», рэдактар аддзела навукі і мастацтва. З 1971 года – загадчык лабараторыі навучання грамаце, потым аддзела навучання літаратуры Інстытута педагогікі Міністэрства асветы БССР. У 1981–1983 гадах – загадчык рэдакцыі выдавецтва «Юнацтва», у 1986–1990 гадах – загадчык аддзела крытыкі часопіса «Полымя».

У 1950 годзе Анатоль Клышка дэбютаваў вершам у навагрудскай газеце. З 1953 года выступае з літаратурна-крытычнымі артыкуламі. Член Саюза пісьменнікаў СССР з 1960 года.

У 1967 годзе выйшла кніга літаратурна-крытычных артыкулаў «Права на верш». Аўтар «Буквара» (1969, 23 выданні), «Пропісаў да “Буквара”» (1969, 4 выданні), «Пропісаў для 1 класа» (1973, 18 выданняў), дапаможніка для 1 класа «Верасок» (1978, 3 выданні), «Чабарок» (1989, чытанка для 4 класа школ з рускай моваю навучання). Напісаў кніжкі для дзяцей «У лясах Белавежы» (1975), «Самая лепшая хатка» (1976), «Вярэнька загадак» (1982), «Францыск Скарына, альбо Як да нас прыйшла кніга» (1983), «Шыльдбюргеры. Па-нямецку пачуў, па-беларуску збаяў А. Клышка» (казкі, 1983), «Святло праз стагоддзі» (пра Ф. Скарыну, выдадзена на англійскай, нямецкай, французскай мовах, 1990).

Яго мастацкія творы адметныя арыгінальнасцю думкі і формы, дакладнасцю ацэнак, яркасцю стылю.

Пераклаў на беларускую мову «Новы запавет» (1980, асобныя раздзелы апублікаваны ў часопісе «Спадчына», 1989–1990), раман старажытна-грэчаскага пісьменніка Лонга «Пастушыная гісторыя пра Дафніса і Хлою» (1991). Аўтар «Беларуска-польскага размоўніка» (1992). Перакладае з польскай, нямецкай, лацінскай, украінскай і іншых моў.

Даследуе праблемы развіцця беларускай паэзіі (творчасць М. Багдановіча, М. Танка, П. Панчанкі, А. Вялюгіна, Р. Барадуліна і інш.), вершазнаўства, методыкі навучання і выкладання літаратуры ў школе.

Анатоль Клышка ўзнагароджаны медалямі Францыска Скарыны, “За трудовую доблесть”, “Ветеран труда”, літаратурнай прэміяй імя Васіля Віткі (2014). Мае ганаровыя званні “Выдатнік народнай асветы БССР”, “Выдатнік асветы СССР”, “Заслужаны работнік культуры БССР”.

Буквар Анатоля Клышкі ўзнагароджваўся залатым медалём Міжнароднай Лейпцыгскай выставы ў 1977 годзе, сярэбраным медалём на ВДНГ СССР, у 1999 годзе буквар атрымаў першую прэмію на конкурсе «Падручнік года».

Яго старэйшы брат, Міхась Канстанцінавіч Клышка (1925–1984), быў таксама беларускім мовазнаўцам. Аўтар першага ў беларускай лексікаграфіі “Слоўніка сінонімаў і блізказначных слоў” (1976, 2-е выд. 1993), прыілюстраванага матэрыяламі з твораў беларускіх пісьменнікаў, фальклору, навуковых, навукова-папулярных, даведачных і перыядычных выданняў.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2015 годзе Баранавіцкай цэнтральнай раённай бібліятэкай.
Верамейчык Таццяна Анатольеўна, бібліёграф.

Працы А. К. Клышкі

  1. Буквар : падруч. для падрыхт. кл. агульнаадукац. шк. з бел. мовай навучання / Анатоль Клышка. – Мінск : Выд. рэсп. унітар. прадпрыемства «Народная асвета», 2002. – 199 с. : іл.
  2. Літаратурнае чытанне : падручнік для 4-га класа ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з рускай мовай навучання / Анатоль Клышка. – Мінск : Нацыянальны інстытут адукацыі, 2014. – 125 с. : іл.
  3. Пропісь 2 : [вучэбны дапаможнік для 1-га класа ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання] / Анатоль Клышка. – Мінск : Народная асвета, печ. 2012 – 48 с.
  4. Прыгаршчы языкаломак / Анатоль Клышка. – Мінск : Народная асвета, 2011. – 31 с. : іл.
  5. Францыск Скарына, альбо Як да нас прыйшла кніга : нарыс / Анатоль Клышка. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2009. – 114 c. : іл.
  6. Чабарок : падруч. па літ. чытанню для 3-га кл. агульнаадукац. шк. з рус. мовай навучання / Анатоль Клышка. – Мінск : Выд. рэсп. унітар. прадпрыемства «Народная асвета», 2001. – 278 с. : іл.
  7. Чую, бачу, гавару : вучэбны наглядны дамаможнік для вучняў пачатковых класаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай і рускай мовамі навучання: для работы ў классе / Анатоль Клышка ; [ілюстрацыі М. Р. Казлова і Н. У. Суставай]. – Мінск : Асар, 2013. – 135 с. : іл.
  8. Самая лепшая хатка : [для дашкольнага і малодшага школьнага ўзросту] / тэкст Анатоля Клышкі ; малюнкі Валянціна Ціхановіча. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1976. – [16] с. : іл.
  9. Шыльдбюргеры : [казкі : для малодшага школьнага ўзросту] / па-нямецкі пачуў, па-беларуску збаяў Анатоль Клышка ; [мастак М. Казлоў]. – Мінск : Юнацтва, 1983. – 140, [3] с. : іл.
  10. Пропись 2 : [учебное пособие для 1-го класса общеобразовательных учреждений с русским языком обучения] / Анатоль Клышка. – Минск : Народная асвета, 2007. – 48 с. : ил.
  11. Свет сквозь века La lumiere à travers les siecles : [к 500-летию со дня рождения белорусского первопечатника Ф. Скорины] / Anatole Klychka. – Минск : Беларусь, 1990. – 62 с. : ил.

Аб жыцці і дзейнасці А. К. Клышкі

  1. Клышка Анатоль Канстанцінавіч // Кульутра Беларусі : энцыклапедыя. Мінск, 2013. Т. 3. С. 502.
  2. Клышко Анатолий Константинович // Регионы Беларуси : энциклопедия. в 7 т. Т.1. Брестская область : в 2 кн. Минск, 2009. Кн. 1. С. 461.
  3. Клышка Анатоль / В. М. Крыцкевіч // Беларуская энцыклапедыя : у 18 т. Мінск : БелЭн, 1999. Т. 8. С. 351.
  4. Анатоль Клышка // Беларускія пісьменнікі : біябібліяграфічны слоўнік : у 6 т. Мінск : БелЭн, 1994. Т. 3. С. 276–279.
  5. Клышка Анатоль // Беларускія пісьменнікі (1917–1990) : даведнік / склад. А. К. Гардзіцкі. Мінск : Мастацкая літаратура, 1994. С. 283–284.
  6. Славуты букварыст Анатоль Клышка / А. Клышка ; гутарыў А. Канановіч // Роднае слова. 2010. № 4. С. 18–21.
  7. Наварыч, Т. В. З любоўю да кнігі : да 75-годдзя з дня нараджэння А. Клышкі / Т. В. Наварыч // Пачатковая школа. 2010. № 4.
  8. Федаровіч, Г. М. Літаратурнае чытанне : прыкладнае планаванне вучэбнага матэрыялу па падручніку “Літаратурнае чытанне” аўтара А. Клышкі (для IVкласа школ з рускай мовай навучання) / Г. М. Федаровіч // Пачатковая школа. 2008. № 8. С. 45–47.
  9. Па яго букварах вучыліся і вучацца : [Анатолю Клышку – 70] // Маладосць. 2005. № С. 137.
  10. Шубiч, М. Вясёлыя кніжкі ад Анатоля Клышкі : [пра сустрэчу з пісьменнікам у Баранавіцкай дзіцячай бібліятэцы] / М. Шубіч ; фота У. Якавенкі // Наш край (Барановичи). 16 апреля. С. 5.
  11. Юруць, В. Стваральнiк буквара наведаў Баранавiчы : [пра сустрэчу з А. Клышкам у Баранавіцкай дзіцячай бібліятэцы] / Вольга Юруць // Ганцавіцкі час. 2005. 22 крас. С. 9.
  12. Батвіннік, М. Азбука на ўсе часы / Марат Батвіннік. – Мінск : Беларуская навука, 2003. – 287 с. : іл.
  13. Максимов, С. Взрослые споры о детском букваре / С. Максимов // Советская Белоруссия. 2001. 8 сентября.
  14. Каваленка, В. А. Пра паэзію і мужнасць духу // Прага духоўнасці. Мінск, 1975.

Баранавіцкі раён
Данейкі
Анатоль Канстанцінавіч Клышка
Юбілей

 

_______________________________________________________________________

kly-shko

Анато́лий Константи́нович Клы́шко родился 16 апреля 1935, в д. Дайнеки, Барановичский район, Брестская область) — белорусский советский прозаик, журналист, критик, переводчик, педагог. Заслуженный деятель культуры Республики Беларусь. Член Союза писателей СССР(1960). Автор белорусского букваря (1969, 40 изданий). Брат белорусского филолога М. К. Клышко.

Родился в крестьянской семье в деревне Данейки Брестской области Белорусской ССР. Учился в Новогрудском педагогическом училище (1949—1952). Работал корректором в Новогрудской городской газете «Звязда», ответственным секретарём редакции газеты «Физкультурник Белоруссии».

В 1958 году окончил филологический факультет Белорусского государственного университета. Являлся сотрудником белорусской газеты «Літаратура і мастацтва». С 1958 года — инструктор по делам печати ЦКЛКСМБ.

С декабря 1958 года учился в аспирантуре при Институте литературы имени Янки Купалы Академии наук Белорусской ССР. С 1960 года — в редакции журнала «Полымя». С 1961 по 1963 годы — старший редактор сценарного отделения киностудии «Беларусьфильм», затем опять в журнале «Полымя» (литработник отдела критики, редактор отдела науки и искусства). С 1971 года — заведующий лаборатории обучения грамоте, затем — отдела обучения литературе Института педагогики Министерства просвещения Белорусской ССР. В 1981—1983 годах — заведующий редакции издательства «Юнацтва», в 1986—1990 годах — заведующий отдела критики журнала «Полымя»[1].

Дебютировал в 1950 году стихотворением в новогрудской газете. C 1953 года выступал с литературно-критическими статьями. В 1967 году вышла книга литературно-критических статей «Права на верш» (рус. «Право на стихотворение»). Исследует проблемы развития белорусской поэзии, стихосложения, методики обучения и преподавания литературы в школе.

“Букварь” А. Клышки создан с учётом последних достижений психолого-педагогической науки. В нём практически реализовались принципы научения чтению и письму, которые возникали с закономерностью усвоения звукового аналитико-синтетического метода. Не оставляя без внимания то, что учить грамоте нужно на основе устного языка, близкого детям по лексике, грамматике, тематике, в букваре предлагается всевозможный материал. Ученикам постепенно подводились для осознаниия предложения или слова: сюжетные рисунки сопровождались надлежащим графическим обозначением. После аналитического выделения в слове определённого звука и знакомства с ним, с его литературным обозначением начинался синтез: объединение звуков в слога, слогов – в слова, слова – в предложения. Порядок знакомства со звуками и буквами: а, у, м, т, н, х, ш, р, ы, о, с, я, к, і, п, в, з, ж, э, й, ь, е, б, д. ч, г, я, ў, ц, дз, ё, ю, ф, апостроф, дж. Текстовый материал букваря был в основном авторский, не адаптировался. Книга выделялась тонким поэтичным ощущением живого белорусского языка с его богатым лексико-грамматическим ладом, экспрессией, различностью игрового языкового материала (пословицы, поговорки, скороговорки, ребусы, загадки). Для детей он стал настоящей энциклопедией природы и жизни. Навык письма вырабатывался параллельно с читателем. С этой целью в букваре предлагались прописи букв, слов, предложений (кроме этого в букваре имелись специальные тетради с прописями). Со вкусом оформленный букварь Клышки получил золотую медаль на Международной выставке в Лейпциге (1977).

БиблиоТВ

Спадчына
ПнВтСрЧтПтСбВс
Сводный электронный каталог библиотек Беларуси
Сводный электронный каталог библиотек Брестской области
Яндекс.Метрика